Sıcaklıkların artmasına bağlı buharlaşma, yağışların ve hava kurallarının tesiriyle su düzeyinde muhakkak dönemlerde değişimin yaşandığı Van Gölü’nün kıyı kısımlarında, son vakitlerde yaşanan çekilme dikkati çekiyor.
Edremit, Gevaş, Erciş, Muradiye ile Bitlis’in Tatvan ilçelerindeki kıyılarda daha evvel su altında olan mikrobiyalitler ile birçok yapının gün yüzüne çıktığı gölde, kışın beklenen yağışların gerçekleşmemesi, su düzeyinde yaşanan düşüşü artırdı.
Kıyı bölgelerde çekilen dron imajları, hem mevsimlerin değişken yüzünü hem de çekilmenin boyutlarını ortaya koydu.
“Kriz boyutuna geldi”
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, global ısınma nedeniyle iklimin daima değiştiğini ve artık kriz boyutuna geldiğini söyledi.
“İnsan hayatını derinden etkileyecek bir sürece süratle ilerliyoruz”
Neredeyse her yıl, bir evvelki yılı arar hale gelindiğine dikkati çeken Alaeddinoğlu şu açıklamada bulundu:
Bu günler, gerçek manada iklim krizinin sonuçlarını gördüğümüz yıllar değil. Münasebetiyle hem içinde bulunduğumuz havza hem Türkiye hem de bütün dünya için önümüzde 2030 ve sonrası senaryoları çok daha ağır olacak. İklim krizi boyutu artarak devam edecek. İnsan hayatını, bütün ekolojiyi ve doğal sistemin tamamını derinden etkileyecek bir sürece süratle ilerliyoruz.
“Bahar ve yaz ayları artık uzayacak”
İklim krizinden büyük yaraların alınacağını ve bu nedenle erken tedbir alınması gerektiğini vurgulayan Alaeddinoğlu, şöyle devam etti:
Küresel ısınma süreksiz bir şey değil. Çok uzun sürecek ve ritmini artırarak devam edecek. Son yıllarda Türkiye’de iklim büyük ölçüde değişti. Hem yağışların hem karın yerde kalma müddetinin hem de yağışın formunun değiştiğini görüyoruz. Yağışların azalması, yağışta değişmeler başta Van Gölü olmak üzere bir çok gölde geri çekilmelerle kendini gösterdi. Havzada neredeyse üç hafta baharın daha erken geldiğini söyleyebiliriz. Bu da şunu gösteriyor, kış ayları giderek daralıyor, azalıyor. Bahar ve yaz ayları artık uzayacak. Bu da bünyesinde birçok gölü barındıran Van Gölü Havzası için çok önemli bir tehdit. Yalnızca göller için değil hayvancılık ve birçok ziraî faaliyet için de tehdit. Sıcaklıklardaki artışlar, sel felaketleri üzere ekstrem olayları sıklıkla görmemize neden olacak. Bu da hayatı daha da olumsuz etkileyecek. Kentlerin altyapısının bu yeni duruma hazır olup olmadığını gündeme getirecek.
“Her yıl Van Gölü’nün biraz daha küçüldüğüne üzülerek tanıklık edeceğiz”
Alaeddinoğlu, Van Gölü’nde son 20-25 yıldır sıcaklığın nizamlı bir formda arttığını ve yağış oranının da düştüğünü söz etti.
İklim değişikliğinin, insanların hayatına yeni normaller katacağına işaret eden Alaeddinoğlu, şunları kaydetti:
Van Gölü’nde bir evvelki yıl yaz aylarının sonlarına yanlışsız gördüğümüz görüntüyü artık ilkbaharda görüyoruz. Muhtemelen sonbaharda buharlaşmanın azamî seviyeye çıktığı, çok daha fazla bir alanın su kaybına ve toprak alanına dönüştüğüne tanıklık edeceğiz. Yani her yıl Van Gölü’nün biraz daha küçüldüğüne, üzülerek tanıklık edeceğiz. Van Gölü’ndeki bu düzey düşmesi, elbet beraberinde göle dökülen akarsuların göle döküldüğü noktalarda çok önemli meselelere neden olacak. Balıkların göçü zorlaşacak. Küçük göletler ortadan kaybolacak. Balıklar tahminen de o adaptasyonu yaşamadan üstlere çıkmak zorunda kalacak. Bu durum inci kefalinin popülasyonunu olumsuz etkileyecek. Muhtemelen balık göçü önümüzdeki yıllarda büyük ölçüde ziyan görecek.
