Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, 2024’te sona erecek misyon müddetinin bitmesinden evvel liderliğini güçlendirmek için birinci adımı attı.
Devlet idaresinde aktifliğini sürdürmek isteyen Putin, siyasi gücü, yasama ve yürütme organlarına dağıtmak için anayasada değişiklik çalışmaları başlattı.
Putin, gelecek devirde Rusya’nın genel siyasi sistemini değiştirmeye yönelik sinyalleri 15 Ocak’ta Federal Mecliste yaptığı konuşmada verdi.
Dmitriy Medvedev başkanlığındaki hükümetin, sistem değişikliğinin önünü açmak için sürpriz istifasının akabinde, Rus önder çabucak anayasa çalışma kümesini topladı.
Putin, anayasa aracılığıyla siyasi sistemde yapmak istediği değişiklik sayesinde liderliğini kurumlar üstüne taşımayı, yasama ve yürütme kurumları ortasında güç dağılımı yapmayı hedefliyor.
Devlet başkanlığının yetkilerini bir basamak aşağı çeken Putin’in planına nazaran, alt ve üst kanadı ile Rus parlamentosu ve başbakanlık makamı güçleniyor.
Putin, mevcut durumda lideri olduğu Rusya Devlet Kurulunun anayasal bir kurum olmasını istiyor.
Putin’in bu yolla durumunu idare organlarının üstüne çekerek kendini siyasi sistemin en üstünde konumlandırmayı amaçladığı düşünülüyor.
RUSYA DEVLET KURULU LİDERİ OLABİLİR
Rusya’da iki kere arka arda lider seçilmesinin akabinde Putin, anayasanın iki periyottan daha fazla başkanlık yapılmasına müsaade etmemesi nedeniyle 2008-2012’de başbakanlık vazifesini üstlenmişti.
2012’de yapılan seçimlerde oyların yüzde 63,6’sını alarak devlet lideri seçilen Putin, 2018’de yapılan seçimlerde de oyların yüzde 76,76’sını alarak daha güçlü bir biçimde başa geldi.
Rus önder, siyasi hayatında toplam dört devir devlet başkanlığı yapmış oldu.
Görev müddeti 2024’te sona erecek Putin’in ya kurumlar üstü bir pozisyonda “Devlet Kurulu Başkanı” ya da “güçlü bir başbakan” olarak ülkeyi yönetmeyi sürdüreceği varsayım ediliyor.
GRAFİĞİN BÜYÜK HALİNİ GÖRMEK İÇİN ÜZERİNE TIKLAYINIZ…
KAZAKİSTAN MODELİNİ DE DENEYEBİLİR
Putin’in Kazakistan modelinde olduğu üzere bu konumların dışında Rusya’nın değerli kurumlarından biri olan Güvenlik Kurulunu daha da güçlendirerek başında kalmaya devam edebileceği de ihtimaller ortasında bulunuyor.
Kazakistan’ın birinci cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev geçen yıl misyonunu Kasım Cömert Tokayev’e devretmişti. Ülkede siyasi sistemde cumhurbaşkanının kimi yetki ve sorumlulukları parlamento ve hükümete devredilmiş, parlamentonun hükümet üzerinde kontrol gücünü artmıştı.
Nazarbayev de ulusal güvenlik ve dış siyaset mevzularında aktif olan Güvenlik Kurulunun ömür uzunluğu sürecek başkanlığı misyonunda kalmıştı.
Ayrıca kurucusu olduğu iktidar partisi Parıltı Otan’ın başkanlığı ile Anayasa Kurulu üyeliği vazifelerini sürdürme kararı almıştı.
PUTİN’İN ÖNERDİĞİ YENİ SİSTEMİN GETİRDİKLERİ
Mevcut sistemde devlet lideri, başbakanı parlamentonun alt kanadı Duma’nın onayıyla atıyor. Duma, başbakan yardımcıları ve kabine üyelerini de başbakanın teklifiyle vazifeden azledebiliyor.
Putin’in önerdiği değişiklikle, devlet lideri, başbakan, başbakan yardımcıları ve icracı bakanları Duma’nın onayından sonra atayabilecek.
Önerilen adayların atanmasını reddedemeyecek devlet lideri fakat vazifeden alma yetkisine sahip olacak. Savunma, içişleri ve dışişleri üzere bakanları ise Federasyon Kurulu ile istişare edildikten sonra atanabilecek.
Başbakanın mevcut sistemdeki yetkisi, icracı bakanları ve başbakan yardımcılarını devlet liderine önermeyi kapsıyor. Putin’in getirmek istediği yeni sistemde ise başbakan, kelam konusu teklifleri Duma’ya yapacak.
Söz konusu değişiklikler, Rus parlamentosunun üst kanadı Federasyon Kurulunu de içeriyor. Federasyon Kurulu, mevcut sistemde Anayasa Mahkemesi, Yüksek Mahkeme yargıç adaylarını atama, başsavcıyı da atama ve misyondan alma yetkisine sahip.
Değişiklikler kabul edilirse Federasyon Kurulu, Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme yargıçlarını atama yetkisini korurken, misyondan alma yetkisine de sahip olacak. Ayrıyeten, kurul, savunma, içişleri ve dışişleri üzere bakanların atamasını devlet lideriyle istişare edecek.
Öte yandan Duma’nın da yetkileri genişleyecek. Mevcut sistemde, başbakan atamaları konusunda lidere onay veren Duma, ıslahatlar yürürlüğe girerse artık liderin önerdiği başbakan, başbakan yardımcıları ve icracı bakanların atamasını oyladıktan sonra onaylayacak.
Devlet liderine ülkeyi ilgilendiren en değerli hususlarda danışmanlık yapan Rusya Devlet Kurulunun de yetkileri önerilen değişiklikler ortasında.
Putin, halihazırda anayasada vazifelerine ait atıfta bulunulmayan Rusya Devlet Kurulunun artık anayasada yer almasını istiyor. Rusya Devlet Kurulunun hangi yetki ve statüyle anayasada yer alacağı ise şimdi netleşmiş değil.
Putin’in değişiklik istediği bir başka bahis da başkanlık ve devletin öbür üst kademeleri için aday olan şahıslara yönelik kaidelerin ağırlaştırılması.
Başkan adaylarının en az 25 yıl Rusya’da kalıcı olarak ikamet etmeleri koşulunun getirilmesini öneren Putin, adayların, adaylık sırasında yahut öncesinde de yabancı vatandaşlık yahut oturum müsaadesine sahip olmamaları gerektiğini savunuyor.
Putin, federal makamlardaki lider, milletvekili, senatör ve yargıçların de yabancı vatandaşlığa, oturma müsaadesine yahut “başka bir devletin topraklarında kalıcı olarak ikamet etmelerine müsaade veren öbür bir belgeye” sahip olmamalarını talep ediyor.
Son olarak, Putin’in gündeme getirdiği değerli bir öteki değişiklik önerisi de memleketler arası mutabakatlara yönelik oldu. Rus önder, memleketler arası mutabakatların gerekleri ve memleketler arası organların kararlarının anayasa ile çelişmediği ölçüde uygulanmasını istiyor.
