Son devirde yaşanan konut ve kira fiyatları zelzele sonrası tepeyi gördü.
Depremin akabinde İstanbul’da kira fiyatlarında yaşanan fevkalâde artışlar, mesken sahibi-kiracı bağını gündemden düşürmüyor.
Fahiş kira artışları nedeniyle konut sahipleri ve kiracılar ortasında tartışmaların yanı sıra cinayete varan arbedeler yaşandı.
Ev sahiplerinden kiracılara para teklifi
Ancak mesken sahibi ve kiracılar ortasında yeni bir periyoda giriliyor. Konutunu 2-3 kat fiyat farkıyla kiralamak isteyen mesken sahipleri, mevcut kiracılarına meskenlerini boşaltmaları için para teklif ediyor.
Uzmanlar, mesken sahiplerinin yaşanan kira artışlarının akabinde kendi meskeninin düşük ölçüde kalması ve kiracısının meskeni boşaltma teklifini kabul etmemesinin akabinde bu yola başvurduğunu belirtiyor.
Uzmanlar, geçen yıl kira artışı için kanunla getirilen yüzde 25’lik sonun, konut fiyatlarındaki artışı önlemediğini düşünüyor.
İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa, kiracı ve konut sahibinin karşılıklı muahedesi durumunda hukuksal açıdan sorun olmadığını belirtirken, Tüketici Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu ise kira bedelinin devlet tarafından alt ve üst sonunun belirlenmesi gerektiğini tabir ediyor.
“Amaç birkaç ayda o parayı çıkartmak”
Türkiye’de konut açığı olduğuna dikkat çeken Ağaoğlu, “Son vakitlerde ülkemizde hayli büyüyen bir konut açığı var. Bu da mesken kiralarını ve konut fiyatlarını hayli yükseltti. Bakın Kanada’da yabancıya konut satışı yasaklandı. Hollanda’da kiralara bir üst hudut getirildi. Şu anda kiralar o kadar arttı ki vatandaş 8 bin 500 lira minimum fiyat alıyor. 10 bin liradan aşağı kiralık konut bulamıyor.
Geçtiğimiz yıl hükümetimiz bir karar aldı ve kira artışlarını yüzde 25’le sonlandırması bir tahlil olmadı. Bu noktada birtakım konut sahipleri kendi meskeninde 3 bin liraya oturan kiracıyı çıkaramayınca yanındaki 10 bin liraya oturuyor ben bunu çıkarayım diyor. Ayda 7 bin lira ekstra para sağlarım. Bu türlü bir yararı da 12 ayda 140 bin lira olur.
Orada muhakkak bir ölçü parayı kiracıya teklif ediyor. Konut sahibinin hedefi o verdiği parayı birkaç ayda yeni kiracıdan çıkartmak. Birtakım emlakçılar da bu mevzuyu irite ediyorlar. Yani mesken sahipleri diyor ki sen üç bin liraya oturttuğun kiracıyı çıkart. Ben sana bir hafta sürmez onun 4 katı fiyattan kiracı getiririm.
Bu noktada kiralarda bir alt hudut var. Ülkemizdeki yasal mevzuat alt hudut belirlemiş. Belediyelerin emlak vergilerine emsal teşkil eden matrahın yıllık kira meblağının yüzde 5’inden aşağı olamaz. Bir de üst hudut getirilsin. Örneğin yüzde 6 üst hudut getirilirse belediyedeki rayiç bedel bir milyon ise orada 60 bin lira yıllık kira bedeli, 12’ye böldüğünüzde aylık 5 bin lira olur.
Böyle bir üst hudut getirilmesi lazım, Hollanda’da yaptılar bunu, birtakım kriterler belirlediler. Semte nazaran, kaç odalı, kaç metrekare olduğuna nazaran, konforuna nazaran kiralara üst hudut getirildi. Bu noktada milletçe hele yaşadığımız zelzele ertesinde artan konut gereksinimini da gözeterek bizim daha insaflı davranmamız gerekiyor. Hepimizin elimizi, cüzdanımıza değil, vicdanımıza koymamız gerekmektedir.” dedi.
“Ev sahiplerini kiracıyı tahliyeye zorluyor”
Son vakitlerde bu meseleyle sık karşılaştıklarını belirten İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa, “Daha evvel de tek tük duyuyorduk yahut başımıza geliyordu. Konut sahibi para teklif ediyordu. Lakin son devirde eski kiracıların ödediği bedelin çok düşük kalması, tıpkı meskenin yeni en az üç katı beş katı olması, konut sahiplerini kiracıyı tahliyeye zorluyor.
Kabul etmeyene de işte ben ödeyeyim yahut beş ay senden kira almayayım, üste şu kadar ödeme yapayım üzere teklifler de şu anda duyuyoruz. Hatta emlakçıların başına bile geliyor bu. Kiracıda şayet bu hususta ılımlıysa yahut o da kabulleniyorsa sonuçta bu bir muahede. Yani iki tarafın mutabık kalacağı bir muahede da hukuken de hiçbir sakınca yok. Kimse buna bir şey diyemez.” biçiminde konuştu.
“Yüzde 25 artış sonu külfet yarattı”
Kadıköy’de Emlakçı Metin Arslanoğlu kiralık daire sıkıntısının bir yara olduğunu söz ederek, “Özellikle bu yüzde 25’lik hudut olayı çok kahır yarattı. Zira eski kiracılara tıpkı binada geçen sene üçe verdiğimiz meskenin yan dairesi 10-15 bine veriyor. Yani ortada çok büyük bir fark var. Konut sahipleri burada diyor ki ben 3 bin lira alıyorum. Lakin benim meskenim yüzde 25’le bağlanmış durumda.
Bir arayış içine giriyor mesken sahipleri. Kiracısına işte yüzde yirmi beşi kabul etmiyorum sen bunu 7- 8 -9 bin yap diyor. Kiracı da yüzde 25’lik hakkını korumak istiyor. Mesken sahipleri diyor ki taşınmana yardım edeyim, şu kadar para vereyim yani çıkarmaya çalışıyor bir halde.” diye konuştu.
Çekmeköy’de 4 yıldır oturduğu dairesini, konut sahibinin emlakçı aracılığıyla meskeni boşaltması için para teklif ettiğini söyleyen Emlakçı Hacı Karaduman, “Benim 4 yıldır oturduğum mesken sahibim, 2023 Nisan ayında artırım yapması gerekirken 5 Ocak 2023 tarihinde beni aradı ve 2 bin 500 lira olan kiramı 4 bin lira olarak ödememi istedi. Ben de kabul ettim. 27 Ocak’ta mesken sahibim tekrar aradı ve meskeni sattığını söyleyerek daireyi boşaltmamı söyledi.
Ben de nasıl boşaltayım, nereye gideyim diyerek karşı çıktım. Sonra mesken sahibimin emlakçısı beni aradı, konuttan çıkmayacağımı söyledim. Sonra emlakçı 5 ay kira verme, 15 bin lira da taşınma parası vereceğini söyleyerek meskeni boşaltmamı teklif etti. Bizi oyuna getireceklerdi, düşmedik onların oyununa.
Ben kiramı ödemeye devam ettim. Bu sefer de konut sahibi tekrar bildiri atarak kirayı 5 bin lira olarak ödemeye devam etmemi söyledi. Meskeni alacak biri olursa satacağını da belirtti. Ben bir firma sahibi olarak, burada yıllarını vermiş bir insan olarak, bana bunu yapanlar öbür insanlara da birebirini yapıyorlar.” ifadelerini kullandı.
