Deprem felaketi sonrası ve seçimler yaklaşırken türlü türlü dezenformasyon haberleri gelmeye devam ediyor.
Dezenformasyonlara karşı Bağlantı Başkanlığı harekete geçti.
Yalan haberin önüne geçmeyi hedefleyen İrtibat Başkanlığı, Dezenformasyonla Çaba Merkezi’ni kurdu.
İletişim Lideri Fahrettin Altun, Bağlantı Başkanlığı Konferans Salonu’nda düzenlenen, “Medya Etiği Bağlamında Harikulâde Periyotlarda Gerçek Habercilik Paneli”ne katıldı.
Fahrettin Altun açılışta yaptığı konuşmada, panelde “doğru haberciliğin” ehemmiyeti ile dezenformasyon başta olmak üzere medya ve irtibat ortamını zehirleyen problemler ve bunların giderilmesine yönelik tekliflerin ele alınacağını belirtti.
“Haber hakkı doğrulukla yapılan habercilikle mümkündür”
“Doğruluk” prensibinin ehemmiyetine işaret eden Altun, “Bir haber, tabiatı gereği zati yanlışsız olmalıdır. Hakikat değilse, bunun ismi da haber değildir. Habercilik de doğruluktan öteki bir tabanda yapılamaz. Doğruluk yoksa, palavra varsa, çarpıtma varsa, burada yapılan faaliyet habercilik değildir. Hasebiyle doğruluk, esas medya etiği standartları ve basın ahlak prensipleri açısından vazgeçilmez bir pahadır. Toplumun haber alma hakkını eksiksiz ve sağlıklı bir halde karşılamak fakat ve fakat doğrulukla yapılan habercilikle mümkündür.” diye konuştu.
“Yalandan, çarpıtmadan, dezenformasyondan maalesef besleniyorlar”
Haberin olmazsa olmazları sayılan 5N1K kuralının ihlal edildiği, teyit sisteminin işletilmediği durumların sıklıkla görüldüğünü vurgulayan Altun, şöyle devam etti:
Bu sorun ekseriyetle kelamda ‘siyasal muhalefet’ ismine şuurlu ve sistematik bir formda karşımıza çıkıyor. Maalesef en temel gazetecilik unsurlarının hiçe sayılması sonucu ortaya dedikodudan, dedikoduculuktan öbür da bir şey çıkmıyor. Palavralara, iftiralara, çarpıtmalara taban oluşturan bu türlü bir vasatta asla haber ya da habercilikten kelam edemeyiz. Dedikodu ve dedikoducular, toplumsal, siyasal ve demokratik alanı zehirledikleri üzere, gazeteciliğin güvenilirliğine ve prestijine da ziyan veriyorlar. Böyleleri hiçbir ahlaki bedeli ve mesleksel ilkeyi tanımıyorlar. Sistematik palavradan, çarpıtmadan, dezenformasyondan maalesef besleniyorlar. Masa başında ürettikleri kelamda haberlerle tezvirat makinesi üzere çalışıyorlar. Toplumu, siyasal alanı, ülke gündemini kurgu, sansasyon ve manipülasyonla dizayn etmeye uğraşıyorlar. Fildişi kulelerinde kendi ideolojik kumaşlarından diktikleri meczup gömleklerini topluma giydirmeye çalışıyorlar adeta. Bu meczup gömleğini giymeyi reddedenlere karşı da hakarete başvuruyorlar, pejoratif lisanla akına geçiyorlar.
“Bu çaba, gazeteciliğin prestijini korumak için de şarttır”
Altun, medya etiği ve basın ahlakı açısından önemli bir tehdit haline gelen bu sıkıntıya karşı, başta hakkaniyet sahibi gazetecilerin itiraz etmesi ve topyekun bir gayret verilmesi gerektiğini belirterek, “Bu gayret, toplumsal, siyasal ve demokratik alanı pak tutmak için olduğu kadar gazeteciliğin prestijini korumak için de kuraldır. Bilhassa de bilgi ve haber akışının arttığı, erişimin kolaylaştığı günümüzde habercilikte etik bedellere sahip çıkmak elzemdir.” görüşünü paylaştı.
Bilgiye ve habere erişim hakkının kullanılmasında, demokrasinin güçlendirilmesinde medyanın rolünün merkezi bir pozisyonda olduğunu lisana getiren Altun şöyle devam etti:
Medya bu işlevi fakat etik unsurlardan ve ahlaki kıymetlerden ödün vermeden yapacağı mesleksel üretimlerle yerine getirebilir. Bu prensiplerin sistematik olarak uygulamaya konulmasıyla gerçek ve emniyetli haberciliğin demokrasi için oynadığı hayati rol de ortaya çıkacaktır. Şunu açık ve net bir formda tabir etmemiz gerekir. İktidar, güç, sorumluluk gerektirir. Medya elindeki gücü sorumsuzca kullandığında bunun sonucu toplumsal barış ve huzur için, kamu nizamı için ve dahası bireylerin hakları için yıkıcı olmaktadır.
Altun, habere, bilgiye erişim manasında değerli imkanlar sunan dijitalleşmenin birebir vakitte insanlığın en büyük imtihanlarından biri haline dönüştüğüne dikkati çekerek, “İçinde yaşadığımız hakikat ötesi çağda, dijitalleşme, sunduğu fırsatların yanı sıra kitle irtibat süreçlerinde büyük bir dejenerasyonu da beraberinde getirdi. Hakikaten dijital dönüşümün en kıymetli risklerinden biri olan ‘maksatlı palavra bilgi’ yani ‘dezenformasyon’, gerçekliğin yitimine sebep oldu.” ifadesini kullandı.
“Türkiye, amaçlı palavra bilgiye, dezenformasyona dünyada en fazla maruz kalan ülkelerin başında geliyor”
Dezenformasyonun bugün kişisel, toplumsal ve ulusal güvenlik açısından bir tehdit olarak her geçen gün daha fazla görüldüğüne işaret eden Altun, şunları kaydetti:
Bildiğiniz üzere Türkiye, gayeli palavra bilgiye, dezenformasyona dünyada en fazla maruz kalan ülkelerin başında geliyor. Türkiye’nin son 20 yıldır gösterdiği büyüme ve gelişmeyi durdurma eforları, sistematik dezenformasyon siyasetiyle de kendini gösteriyor. Ülkemizi ve kurumlarımızı yıpratma teşebbüsleri, siyasetten medyaya birçok alanda çok boyutlu akınlarla yürütülüyor. Türkiye, bugünkü güçlü pozisyonunu elde etmemiş olsaydı, prestijli bir bölgesel güç ve bir global aktör olmamış olsaydı, bugünkü haliyle sistematik dezenformasyon ataklarıyla, bu bağlamda bir kuşatma teşebbüsüyle karşı karşıya kalmayacaktı. Palavra haber ve dezenformasyon, yapay toplumsal kutuplaşmalar oluşturmak, siyasal istikrarı bozmak için bugün araçsallaştırılıyor. Vaktiyle Türkiye’yi askeri darbeler ve ekonomik ataklarla dizayn etmeye çalışıp başarılı olamayanlar, bugün gayeli palavra bilgi, dezenformasyon ile bunu yapmaya çalışıyorlar. Bu açıdan biz dezenformasyonla çabayı ulusal bir görev olarak görüyoruz. Bu noktada gerek TRT gerek Anadolu Ajansı ve gerekse ulusal medya kuruluşlarımız, bu süreçte çok önemli bir aktiflik ortaya koyuyorlar ve bu çabanın baş aktörleri olarak sahnede rol alıyorlar.
Altun, bu çabanın önemli bedeller ödemeyi gerektiren, şiddetli bir uğraş olduğuna dikkati çekerek şu sözleri kullandı:
Çünkü palavraları ifşa ettiğinizde, doğruyu, hakikati meydana serdiğinizde bozguncuların tekerine adeta çomak sokmuş oluyorsunuz ve onlar tarafından amaca oturtuluyorsunuz. Sayın Cumhurbaşkanımızın siyasi gayreti tam manasıyla bu türlü bir sürece işaret eder. Sayın Cumhurbaşkanımız ulusal ve memleketler arası alanda bozguncuların oyunlarını ortaya koyduğunda, bozguncuların gerçek kimliğini bütün dünyaya gösterdiğinde bu sefer çok önemli akınlarla karşı karşıya kalmıştır. Ve siyasi hayatı boyunca bu çabayı onurla vermiş ve başarılı olmuştur ve milletinin dayanağıyla de bu Türkiye’nin büyümesinin de yerini oluşturmuştur.
Yalanda hudut tanımayan bir sistematik berbatlığa karşı birebir halde sistematik ve çok boyutlu bir çaba vermek gerektiğini anlatan Altun, “Yani her ne kaidede olursa olsun hakikate sahip çıkmak temeldir. Şunu çok uygun biliyoruz ki palavranın, çarpıtmanın, dezenformasyonun panzehiri tekrar hakikatin şahsen kendisidir.” kelamlarını sarf etti.
“Bu uğraş onurlu bir mücadeledir”
Fahrettin Altun, haberciliğin tek emelinin hakikat olması gerektiğini belirterek, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve haber alma hakkının korunması sorumluluğunu taşıyan gazetecilerin de hakikatin temsilcileri olduğunu vurguladı.
Haberciliğin birebir vakitte “gayret ve gayret alanı” olduğuna da işaret eden Altun şunları söyledi:
Yalan haberin ve bilgi kirliliğinin çok süratli bir formda yayıldığı, itibarsızlaştırma ve karalama operasyonlarının acımasız bir formda yürütüldüğü bir medya ortamında, doğruluğun, hakikatin uğraşıdır habercilik. Bu çaba, kuvvetli bir çaba lakin bir o kadar da değerli, gururlu bir gayrettir. Ne yazık ki gerçeğin kıymetsiz, sıradan, demode gösterilmeye çalışıldığı, dedikodunun pahalı ve olağan kılınmaya çalışıldığı bir medya, toplumlara, kamuoyuna kabul ettirilmeye çalışılıyor. Bu noktada hiç kuşkusuz hakikatin ve hakikati savunacak aktörlerin varlığı çok değerlidir. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın söz ettiği üzere ‘Hakikatin en yalın haliyle okuyucuya ve izleyiciye aktarılması, gazetecilik mesleğinin olmazsa olmazıdır.
Altun, bilhassa terör, savaş, afet üzere fevkalâde gelişmelerde habercilik kelam konusu olduğunda dünya genelinde kabul görmüş medya etik prensiplerinin, gazeteciler için bir “çıpa” görevi gördüğünü anlatarak, bu periyotların birebir vakitte medya etiğinin test edildiği ve hakikat haberciliğin ne kadar kıymetli olduğunun hissedildiği periyotlar olduğunu söyledi.
“İnsan hayatına mal olacak dezenformasyonlara şahit olduk”
Olağanüstü periyotlarda, kriz periyotlarında hakikat habere duyulan muhtaçlığa ve palavranın, dezenformasyonun oluşturduğu tahribata, Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta yaşanan asrın felaketinde bir sefer daha şahit olduklarını vurgulayan Altun, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Gerçek dışı bilginin üretilme ve yayılma kapasitesinin nerelere varabileceğini ne yazık ki gördük. Arama-kurtarma çalışmalarını sekteye uğratacak, insan hayatına mal olacak dezenformasyonlara, palavra haberlerin sistematik halde yayılmasına şahitlik ettik. Zelzelenin yaralarını sarma gayretlerinin yanında bir de dezenformasyon içerikli haberlerin, paylaşımların doğrusunu anlatmak, bilgi kirliliğini gidermek için ağır gayret sarf ettik. Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı olarak irtibat boyutunda kurumlar ortasında sağladığımız uyum ve eşgüdüm sayesinde hakikat, süratli ve tesirli bir bilgilendirme süreci yönetmeye çalıştık. Zelzelenin birinci günlerinde karşı karşıya kaldığımız palavraların, bilgi kirliliğinin, dezenformasyonun, yine inşa faaliyetlerine başladığımız bu günlerde de varlığını göstermeye devam ettiğini görüyoruz. O günlerde nasıl palavranın, bilgi kirliliğinin önüne geçerek dezenformasyona karşı tesirli bir gayret ettiysek, bugün de yeniden tıpkı çabayı sürdürüyoruz. Birebir formda sarsıntı bölgesinde gerçekleri anlatan basın mensuplarının her türlü gereksinimlerinde yanlarında olmaya devam ediyoruz. Çünkü basın mensuplarının alandaki varlığı gerçeğin, hakikatin savunulması ismine en değerli sermayemizdir.
Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Lideri Altun, habercilikte mesleksel unsurların ve etik kuralların uygulanmasına riayet etmenin son derece hayati olduğunu belirterek, “Bugün habercilik alanında karşı karşıya kaldığımız meselelerin tahlili, bu prensip ve kurallara hassasiyet gösterilmesinde yatmaktadır. Medya etiğine sahip çıkma konusunda en büyük sorumluluk da hiç kuşkusuz gazetecilere ve medya kuruluşlarına düşmektedir. Medya etiğinden ayrılmayan basın mensuplarının, mesleğin saygınlığının ve güvenilirliğinin teminatı olmayı sürdüreceğine kaniyim.” diye konuştu.
“Doğru Habercilik ve Medya Etiği isimli bir kitap hazırladık”
Bu alandaki prensiplerin sistematik olarak bir ortaya getirilerek, uygulamaya konmasının, yanlışsız ve muteber habercilik noktasında kolaylaştırıcı bir öge olacağını kaydeden Altun, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı olarak, “Doğru Habercilik ve Medya Etiği” isimli bir kitap hazırladıklarını anlattı.
Kitabın, medya etiğine ait milletlerarası örnekler çerçevesinde derlenen ve sistematik hale getirilen unsurları içerdiğini aktaran Altun, “Bugün panelimize iştirak eden siz değerli iştirakçilerimize da takdim edeceğimiz bu kitabın, basın topluluğumuz için güzel olmasını diliyorum.” dedi.
Başarı dileklerinde bulundu
Katılımcılara, “Türk basın tarihini tekrar düşünmek” kitabını da takdim edeceklerini lisana getiren Altun, yapıtların hazırlanmasında ve panelin gerçekleşmesinde emeği geçenlere, medya etiğine sahip çıkan, hakikat çizgisinden ayrılmayan basın mensuplarına, bu alanın gelişmesine katkı sunan akademisyenlere teşekkür ve muvaffakiyet dileklerinde bulundu.
Altun, panelin, medyada etik noktasında yaşanan sıkıntıların ve eksikliklerin giderilmesine katkı sağlamasını, medya kesimi ve iştirakçiler açısından yararlı olması dileklerini de iletti.
