Ramazan ayında en fazla tüketilen besin eserlerinden olan kırmızı etin fiyatında spekülasyon olmaması için Et ve Süt Kurumu (ESK) devreye girdi.
Ramazan için önlem alındı
ESK Genel Müdürü Mustafa Kayhan bir açıklama yaparak, aylar öncesi Ramazanda fiyat hareketliliği olabileceği değerlendirmesini yaparak birtakım önlemler aldıklarını aktardı.
“Kesime hazır büyük baş hayvan alımımı yapılarak fiyat dengelenecek”
Ramazan boyunca piyasaya sunulmak üzere 8 bin 500 ton karkas ve 40 bin baş da kısma hazır büyük baş hayvan alım kontratı imzaladık. Bunlar ramazan ayı boyunca giriş yapacak ve biz bunu piyasaya arz etmek suretiyle piyasada oluşan fiyatları dengeleyeceğiz.
İstanbul Besin ve Muhtaçlık Hususları Perakendeciler Derneği (PERDER), 20 Mart 2023 tarihinden itibaren, dana kıymalık etin kilogram fiyatını 190 TL’den, dana kuşbaşının kilogram fiyatını ise 210 TL’den satış yapılması doğrultusunda tavsiye kararı aldığını duyurmuştu.
“İstanbul’da kasap reyonu olan marketler kıymayı 190 liradan, kuşbaşı eti de 210 liradan satacak”
Bu mevzuda da açıklama yapan Kayhan, İstanbul özelinde de önlemler aldıklarını bildirerek, bu önlemleri şöyle sıralardı:
İstanbul’da kasap esnafına 72 bin kilogram, endüstriye 100 bin kilogram ve perakende zincir marketlere de 76 bin kilogram karkas et verdik. Lakin geçen hafta İstanbul Besin ve Gereksinim Hususları Perakendecileri Derneği ile bir toplantı yaptık. Kendileriyle taleplerine istinaden yapabileceklerimizi değerlendirdik ve nihayetinde bir karar aldık. İstanbul’da faaliyet gösteren ve kasap reyonu olan market zincirlerine karkas et vereceğiz. Onlar da Ramazan ayı boyunca tüketicilerimize kıymayı 190 liradan, kuşbaşı eti de 210 liradan satacaklarını taahhüt ettiler. Bu program bugün itibariyle başlıyor.”
“Tarım kredide kıymanın kilogramı 140 liradan, kuşbaşı da 150 liradan satılacak”
Kayhan, ülke genelinde yürütülecek çalışmaya ait de bilgi vererek, şu değerlendirmede bulundu:
Bir de Türkiye genelinde Tarım Kredi Market zincirleri ile bir protokol imzaladık. Bu protokol kapsamında bugünden başlayarak verdiğimiz eserlerin ölçüsünü aylık asgarî 600 tona çıkararak, MAP ambalajlı 1’er kilogramlık kıyma ve kuşbaşı biçiminde vereceğiz. Burada da kıymanın kilogramı 140 liradan, kuşbaşı da 150 liradan market raflarında satılacak. Tarım Kredi Market kümesi da burada rastgele bir kar maksadı gütmüyor. Biz kendilerine yüzde 6 iskonto yapıyoruz, bu da lojistik ve sunum hizmetlerini lakin karşılıyor. Biz de maliyetinden vereceğiz. Bu ölçü gereksinime nazaran daha da artırılabilir. Şu an planladığımız aylık en az 600 ton. Bu da aslında kıymetli bir sayı. Bununla birlikte yeniden bu taahhütlerle gelecek olan market kümeleriyle bu çeşit muahedeleri yapacağız. Bütün çabamız öncelikle ramazan ayı boyunca ve sonrasında ise tertipli olarak piyasada fiyat istikrarını oluşturarak, tüketicimizin uygun fiyattan et alabilmesini sağlamaktır.”
“Piyasalarla ilgili kasvetler da giderilecek”
Piyasalarla ilgili külfetleri da gidereceklerine işaret eden Kayhan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Bizim yaptığımız bütün dış alımlar, Kamu İhale Kanunu’nun vermiş olduğu yetkiye dayalıdır. Bu yetki kapsamında yurt dışında üretici olan firmalardan direkt alım yapıyoruz. Kurumumuzun belirlediği standartları taşıyan kurumsal firmalara kendi teknik şartnamemizi gönderiyor, kurulumuzun değerlendirdiği en avantajlı teklifleri veren firmalarla mukavele yapıyoruz. Kurum pek şeffaf ve hesap verilebilir kriterlerle her türlü kontrole açık şeklide çalışmaktadır.
“Fiyat artışını maliyetle açıklamak mümkün değil”
Kayhan, Kahramanmaraş merkezli zelzele felaketinin hem tedarik zincirini hem de üretimi olumsuz etkilediğine dikkati çekerek, sarsıntıdan sonra iki gün içinde kırmızı etteki artırıma dikkati çekerek şöyle konuştu:
Depremden sonra iki gün içinde fiyatlarda 30-40 liralık yükseliş oldu. Bunu maliyetle açıklamak mümkün değil. Son bir iki günde de 20-30 liralık artış oldu. Bunu da maliyetle açıklamak mümkün değil. Bunları spekülatif artış olarak kıymetlendiriyoruz ve çabamız bu taraftadır. Stratejimiz de şudur, biz her müdahalemizde çiftçinin üretim maliyetini dikkate alıyoruz. Hiçbir önlemde, çiftçinin gelir kaybına uğrayacağı aksiyona girmiyoruz. Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Vahit Kirişci’nin de talimatı bu taraftadır. Üretim maliyetine nazaran fiyat siyaseti belirliyoruz. Bugün karkas ette belirlediğimiz üzere. Kamuoyumuz müsterih olsun, yaptığımız tüm operasyonların temel gayesi kamu faydasıdır. Bizim vazifemiz fiyat dengeleme ve düzenleme siyasetidir.”
ESK satış noktalarının da makul fiyatla eser sağlanacak
Kayhan, et fiyatlarına yönelik beklentilerle ilgili şunları kaydetti:
Türkiye’de kırmızı etin üçte biri İstanbul’da tüketiliyor. Bu etin de büyük çoğunluğu Anadolu’dan gidiyor. İstanbul pazarına ağır arz sağladığımız vakit Anadolu’da da rahatlama olacaktır. Lojistik maliyeti de fiyata eklenmemiş olacaktır ve münasebetiyle fiyatlar makul düzeye dönecektir. Ayrıyeten yurt genelinde Tarım Kredi Market zincirleri ve ESK satış noktalarının da makul fiyatla eser sağlaması da bu sürecin kıymetli bir modülü olacaktır. ESK’nin piyasaları takip ve muhtaçlık nispetinde eser ikame operasyonları fiyat istikrarı sağlanıncaya kadar devam edecektir. ESK de kendi satış noktalarında satışa sunulan kıyma ve kuşbaşı ölçüsünü iki katına çıkaracaktır. ESK fiyatları da kıyma için 119 lira, kuşbaşı için 129 lira olarak belirlenmiştir.
Kırmızı et fiyatları nerede kaç lira olacak?
Kıyma, İstanbul’da markette 190 lira, Tarım Kredi’de 140 lira olurken; kuşbaşı et İstanbul’da markette 210 lira, Tarım Kredi’de ise 150 liradan satılacak. Et ve Süt Kurumu da indirimli satış yapmayı sürdürecek.
