Mangal kömürü, güçlü basamaklardan geçerek üretiliyor.
Adana’nın merkez Yüreğir ilçesinde yaz sıcaklarıyla birlikte bin dereceye varan sıcaklıkta üretilen mangal kömürü, emekçilere büyük zorluklar yaşatıyor.
Yaklaşık 25 gün süren bir gayretin akabinde 25 ton odunun kullanıldığı bir piramitten, 10 tona yakın mangal kömürü elde ediliyor.
24 SAAT NÖBETLEŞİYORLAR
Doğal formüllerle odun kömürü üreten emekçiler, yıl boyunca müsaade alınmış ormanlık alanlardan ve tapulu yerlerden topladıkları ağaçları, günler süren bir çalışmayla kömüre dönüştürüyor. Günün birinci ışıklarıyla mesaiye başlayan emekçiler, kesilen ağaçları çadırların bulunduğu alanda kurdukları ocaklarda 3 ile 4 hafta denetimli biçimde ve başında nöbet tutarak yakıp, daha sonra soğutma çalışması yapıyor.
Bu süreçler sonucu epey meşakkatle elde edilen odun kömürleri, kamyonlara yüklenip alıcılarına götürülerek satışa sunuluyor. Yaktıkları odunların başında 24 saat nöbet tutarak geçiren ve yüzlerinden kömür karası eksik olmayan mevsimlik çalışanlar, epey şiddetli bir iş yapmalarına karşın ekmek parası kazanmanın memnunluğunu yaşıyor.
“HER İŞİN ZORLUĞU VAR”
Kömürün kaliteli olması için ocağın yavaş yanması gerektiğini ve bu sürecin de yaklaşık 15 ile 25 gün sürdüğünü lisana getiren mangal kömürü üretimi ustalarından Mehmet Yıldız, “Biz bu odunu çatıyoruz. Çattıktan sonra da saman yapıyoruz. Samandan sonra da toprak sürece başlıyor ve ondan sonra yakma başlıyor. 20 gün boyunca yanıyor. 20 gün sonra toprağın içinden kömürü çıkarıp satıyoruz. Her işin zorluğu var.” dedi.
BİN DERECE ATEŞİN ETRAFINDA GÜÇLÜ MESAİ
Bin derece ateşin ortasında çalıştıklarını belirten Yıldız, kendilerinin de sıcakta zorlandıklarını kaydetti. Yanan kömürün başında 24 saat boyunca nöbetçi beklediğini anlatan Mehmet Yıldız, daha sonra şunları söyledi:
“30 dakika çalışıp 15 dakika oturuyoruz. Akşam serinliğinde çalışıyoruz. O ateş üzerinde saman ve toprak olduğu için bizi etkilemiyor. O ateş 1.000 derece var. Adana’nın sıcağı malum sistem bu biçimde işliyor. Bizde nöbet var, gündüz çalışan gece çalışmaz. Akşam saat 8.00’de başlayan adam sabah 5’e kadar nöbet meblağ, daha sonra oburu devralır. 2 kişi devamlı başını bekler. Patlak olduğunda kapatmamız lazım yoksa ateş dışarı çıkar.”
“KURTARMIYOR LAKİN EKMEK PARASI…”
Mangal kömürünün piyasada para etmediğini anlatan Yıldız, “Şu anda Piyasası yok, yani satamıyoruz. Eleman parası, saman parasıdır lakin yapacak bir şey yok işimiz bu. Çuvalı 50 TL’ye satıyoruz. Şu anda kurtarmıyor maliyeti lakin yapacak bir şey yok. Herkes bu işi yapmaz sıkıntı iş lakin ekmek parası çoluk çocuk var.” tabirlerini kullandı.
8 sene evvel Suriye’nin Halep kentinden iç savaş yüzünden Adana’ya kaçan Yasin Muhammed (21) ise günlük 60 TL yevmiye ile çalıştığını anlatarak, “İş zordur. Öbür iş yok. Günlük 60 liraya çalışıyorum. Sabah 5’de gelip akşam 8’de bırakıyorum. Zordur daima sıcak ve tozdur. Ne yapalım öteki iş yok.” diye konuştu.
“ADANA, MANGAL KÖMÜRÜ İÇİN ÇOK UYGUN”
Yüreğir Ziraat Odası Lideri Mehmet Akın Doğan ise Adana’nın, mangal kömürü üretimi için en uygun bölge olduğunu kaydederek şu tabirleri kullandı:
“Narenciyede birtakım ağaçlar yaşlandığı için onlar sökülüp kömüre dönüştürülüyor. Burada odunlar piramit biçiminde dizilir, 20-25 ton kümeler halinde bunların üzeri 10-15 santim kap ile kaplanır, onun üzeri de toprakla kaplanır hava almasın diye. Etraflarından yanmaya başlar. Bir kümenin yanması 15 ile 25 gün ortasıdır. Portakal kömürünün kilogram fiyatı 3 liraya başkaları ise 2 ile 2 buçuk lira ortasında satılmakta. Çalışanların üstü simsiyah. Siyah güneş ışığını da direkt olarak çekmekte. Bizim burada narenciye fazla olduğu için kömür üretimi fazla. Kömür kışın yapılmaz. Nisan ayında başlar havalar soğuduğunda kömür işi biter.”
