Rusya, Ukrayna ile girdiği savaşın sonunda yaptırımlara uğradı.
Ülkedeki ABD’li ve Avrupalı milletlerarası şirketler faaliyetlerine son verdi.
Bu süreç tarım bölümünde de tekrarlanınca, sonuçlarının dünya besin dalına kadar uzanmasından tasa ediliyor.
Küresel besin pazarında belirsizlik
şu anda toparlanma sürecinin devam ettiği global besin pazarında belirsizlikler arttı.
“Dost olmayan” ülkelerden yabancı şirketlerin faaliyetlerinin kısıtlanma talebi
Ülkede tarım eserleri üretiminin kıymet taşıdığı kimi bölgelerin valileri, Ukrayna savaşı ve akabinde gelen yaptırımlar nedeniyle geçen yıl Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’den tahıl ihracatında “dost olmayan” ülkelerden yabancı şirketlerin faaliyetlerinin kısıtlanmasını talep etmişlerdi.
Tarım dalındaki yabancı şirketler üzerindeki baskı arttı
Bu nedenle, tarım kesiminde faaliyet gösteren yabancı şirketler üzerindeki baskı artarken, Rusya Tarım Bakanlığı da geçen ay, dünyanın en büyük tarım şirketlerinden Cargill, Viterra ve son olarak Louis Dreyfus şirketlerinin de Rusya pazarındaki ihracat faaliyetlerini durdurma kararı aldığını bildirdi.
Yabancı şirketlerin Rus tahıl ihracatındaki toplam hissesi yüzde 40
Geçen yıl prestijiyle, ülkenin en büyük tahıl ihracatçısı yüzde 18’lik hisseyle Rostov bölgesinden RİF şirketi olurken, Cargill, Viterra ve Louis Dreyfus da ülkenin en çok tahıl ihraç eden birinci 10 şirketleri ortasında yer alıyordu. Yabancı şirketlerin Rus tahıl ihracatındaki toplam hissesinin yaklaşık yüzde 40 seviyesinde olduğu varsayım ediliyor.
Rus yetkililer yabancı şirketlere kısıtlama istiyor
Batılı şirketlerin ayrılma kararı almaları, Rus tarım dalının ve tahıl ihracatının geleceğine ait de soru işaretleri yaratıyor. Rusya Tarım Bakanlığı, 29 Mart’ta yaptığı açıklamada, Rus pazarında faaliyetlerini sonlandıran şirketler nedeniyle tahıl ihracatının etkilenmeyeceğini ve şirketlere ilişkin varlıkların, sahibi kim olursa olsun kullanılmaya devam edileceğini bildirdi.
“Boşluk süratle doldurulacak”
Rus kesim yetkilileri de ülkede faaliyet gösteren yerli şirketlerin 20 yıl öncesine kıyasla artık çok daha ehil pozisyona geldiklerini ve batılı şirketlerin ayrılmasıyla oluşan boşluğun süratle doldurulacağını belirtiyor.
“Şirketler, isim değişikliği yapabilirler”
Yetkililer, Rusya’dan ayrılan şirketlerin isim değişikliği yaparak ülkede faaliyetlerini sürdürme mümkünlüğünün da yüksek olduğuna işaret ediyor.
Ancak yabancı uzmanlar, batılı şirketlerin Rus tarım bölümündeki faaliyetlerini sonlandırmaları nedeniyle Rus hükümetinin hem ülke içerinde hem de global ölçekte besin alanındaki jeopolitik tesirini artıracağı yorumunda bulunuyor.
Rusya dünyanın en büyük tahıl ihracatçısı konumunda
Rusya’da geçen yıl toplam 153 milyon ton tahıl hasadı yapılırken, ülke global tahıl pazarında yaklaşık yüzde 19 hisseyle dünyanın en büyük tahıl ihracatçısı pozisyonunda bulunuyor.
Rus tahılının ana müşterileri ortasında Orta Doğu, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri yer alıyor.
Başta Avrupa olmak üzere dünyanın kıymetli tahıl üreticilerinden Rusya ile Ukrayna ortasındaki savaş nedeniyle global besin bölümünde de 2022’nin başından itibaren problemler yaşandı.
Önemli bir tarım ülkesi olan Ukrayna, eserlerini hasat etme ve ihracatını gerçekleştirmede zorlanırken, tedarik zincirlerinin kimileri bozulurken, kimileri tümüyle ortadan kalktı.
Gıda fiyatları rekor seviyelerde arttı
Bu durum besin fiyatlarında rekor seviyelerde artışa yol açarken, Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Besin Fiyat Endeksi, Mart 2022’de bir evvelki aya kıyasla yüzde 12,6 artış göstererek ortalama 159,3 puan oldu ve tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı.
Karadeniz Tahıl Koridoru Mutabakatı kesime nefes aldırdı
Geçen yıl global besin bölümünü rahatlatan en kıymetli teşebbüslerinden birisi ise Türkiye’nin kıymetli rol oynadığı Karadeniz Tahıl Koridoru Mutabakatı olarak ön plana çıktı.
Savaş ve akabinde gelen yaptırımlar nedeniyle derinden etkilenen global tahıl ticareti, 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayesinde Ukrayna, Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) ortasında imzalanan Karadeniz Tahıl Koridoru Muahedesi sayesinde rahat bir nefes aldı.
25 milyon tondan fazla tahıl sevkiyatı
Gıda fiyatlarının düşmesine katkı sağlayan teşebbüs uyarınca halihazırda 25 milyon tondan fazla tahıl sevkiyatı gerçekleştirildi.
